Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Bibliotekarskich (IFLA) publikuje oświadczenie w sprawie podstawowych zasad dotyczących bibliotek i praw autorskich: rozpoczęto również badanie trendów bibliotecznych dotyczących praw autorskich
Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Bibliotekarskich i Instytucji (IFLA), globalna organizacja reprezentująca interesy bibliotek i ich użytkowników na całym świecie, opublikowała oświadczenie dotyczące podstawowych zasad dotyczących bibliotek i praw autorskich. Równocześnie IFLA rozpoczęła globalne badanie, mające na celu zmapowanie aktualnych trendów i wyzwań, z którymi borykają się biblioteki w kontekście prawa autorskiego.
Dlaczego to takie ważne?
Prawo autorskie, choć mające na celu ochronę praw twórców, często stanowi barierę dla swobodnego dostępu do wiedzy i kultury, zwłaszcza w środowisku cyfrowym. Biblioteki, jako instytucje misji publicznej, stoją na straży sprawiedliwego i zrównoważonego dostępu do informacji dla wszystkich. Dlatego IFLA aktywnie angażuje się w debatę na temat prawa autorskiego, dążąc do znalezienia rozwiązań, które zrównoważą prawa twórców z potrzebami społeczeństwa.
Podstawowe zasady IFLA dotyczące bibliotek i praw autorskich:
Oświadczenie IFLA podkreśla kluczowe zasady, którymi powinny kierować się regulacje prawa autorskiego, aby biblioteki mogły skutecznie realizować swoją misję:
- Wyjątki i ograniczenia prawa autorskiego: Prawo autorskie powinno zawierać wyjątki i ograniczenia umożliwiające bibliotekom wykonywanie kluczowych funkcji, takich jak archiwizacja, udostępnianie na miejscu, wypożyczanie, digitalizacja na potrzeby zachowania czy edukacji.
- Równowaga interesów: Prawo autorskie powinno zapewniać równowagę pomiędzy prawami twórców a interesem publicznym, promując dostęp do wiedzy i kultury.
- Ochrona domeny publicznej: Dzieła w domenie publicznej (te, których prawa autorskie wygasły) powinny być dostępne dla wszystkich bez ograniczeń.
- Prawo do nauki i edukacji: Prawo autorskie powinno wspierać edukację i badania naukowe, umożliwiając bibliotekom udostępnianie materiałów edukacyjnych.
- Ochrona prywatności użytkowników: Biblioteki powinny chronić prywatność swoich użytkowników w zakresie korzystania z zasobów chronionych prawem autorskim.
- Dostęp transgraniczny: Prawo autorskie powinno umożliwiać transgraniczne udostępnianie materiałów, szczególnie w kontekście edukacji i badań.
- Elastyczność i przyszłościowość: Prawo autorskie powinno być elastyczne i dostosowane do zmian technologicznych, aby biblioteki mogły adaptować się do nowych wyzwań i możliwości.
Badanie trendów bibliotecznych dotyczących praw autorskich:
Równocześnie z publikacją oświadczenia, IFLA rozpoczęła globalne badanie, mające na celu zebranie informacji na temat:
- Aktualnych regulacji prawa autorskiego w różnych krajach.
- Wyzwań, z którymi borykają się biblioteki w zakresie prawa autorskiego, w szczególności w kontekście środowiska cyfrowego.
- Praktyk i strategii stosowanych przez biblioteki w celu zapewnienia dostępu do wiedzy i kultury w granicach prawa autorskiego.
- Innowacyjnych rozwiązań i inicjatyw podejmowanych przez biblioteki w celu poprawy dostępu do informacji w kontekście prawa autorskiego.
Wyniki tego badania posłużą IFLA do opracowania rekomendacji dla twórców prawa autorskiego, a także do wspierania bibliotek w ich działaniach na rzecz sprawiedliwego i zrównoważonego dostępu do wiedzy i kultury.
Wnioski:
Działania IFLA w zakresie prawa autorskiego są niezwykle istotne dla funkcjonowania bibliotek i dostępu do wiedzy w XXI wieku. Poprzez publikację oświadczenia o podstawowych zasadach i prowadzenie badań, IFLA dąży do stworzenia systemu prawnego, który zrównoważy prawa twórców z potrzebami społeczeństwa i umożliwi bibliotekom skuteczne realizowanie swojej misji. Jest to szczególnie ważne w kontekście rosnącej roli technologii cyfrowych i konieczności adaptacji prawa autorskiego do nowych wyzwań.
Źródło: (podany link) – https://current.ndl.go.jp/car/252538
国際図書館連盟（IFLA）、図書館と著作権についての基本原則に関する声明を公表：著作権を巡る図書館界の動向調査も開始
SI dostarczyła wiadomości.
Poniższe pytanie zostało użyte do uzyskania odpowiedzi z Google Gemini:
O 2025-05-12 08:18 '国際図書館連盟（IFLA）、図書館と著作権についての基本原則に関する声明を公表：著作権を巡る図書館界の動向調査も開始’ został opublikowany według カレントアウェアネス・ポータル. Proszę napisać szczegółowy artykuł z powiązanymi informacjami w zrozumiały sposób. Proszę odpowiedzieć po polsku.
161